Görkəmli filosof-şair, Azərbaycan ədəbiyyatında anadilli fəlsəfi şeirin banisi olan İmadəddin Nəsiminin həyatı haqqında geniş məlumat olmasa da, ölümü ilə bağlı çoxsaylı rəvayətlər mövcuddur. Nəsimi yaradıcılığı sonsuz bir ümman kimidir: nə vaxt araşdırsan, yeni fikirlər, yeni mənalar kəşf edərsən. Onun şeirlərinin fəlsəfəsini və mənasını tam şəkildə şərh etmək mümkün deyil
Ədəbiyyat hər zaman xalqın ictimai-siyasi və sosial məsələlərinə güzgü tutub. Xalqımıza qarşı törədilən haqsızlıqlar, xüsusilə də 1988-ci ildən başlanan və sonradan şiddətlənən Qarabağ münaqişəsi yazıçılarımızın əsərlərində öz əksini tapıb. Əli Səmədlinin "Qanlı Bənövşə" əsəri də məhz bu milli faciəni ədəbiyyatın dili ilə çatdırır.
Raskolnikov obrazının simasında Hüseyn Cavidin “İblis” əsərindəki məşhur monoloq sanki yenidən canlanır: “İblis nədir? – Cümlə xəyanətlərə bais... Ya hər kəsə xain olan insan nədir? – İblis!”
Bu hekayədə, İlyas Əfəndiyevin əksər əsərlərində olduğu kimi, müharibələrin insan talelərinə necə dağıdıcı təsir göstərdiyi böyük ustalıqla vurğulanır.
Ernest Heminqueyin “Qoca və dəniz” əsəri sadəcə bir balıqçının okeandakı macərası deyil, insanın həyatla, təbiətlə və özü ilə mübarizəsinin dərin bir fəlsəfi simvoludur.